De boerenprotesten, de kranten staan er momenteel weer vol mee. Ze zijn het erover eens: de stikstofuitstoot moet omlaag. Echter, de manier waarop raakt de boeren enorm. Je kan er van alles van vinden; het niet met de plannen eens zijn, het niet interessant vinden of juist achter de boeren staan in hun protesten. Het neemt niet weg, dat het hier om ondernemers gaat. Ondernemers met familiebedrijven, waar generatieslang hard gewerkt wordt; jonge boeren die net gestart zijn; mannen en vrouwen met werknemers en gezinnen die onderhouden moeten worden. Nu met een dreigende onteigening aan de horizon.
Ze leven en werken, soms al jarenlang in grote onzekerheid. Wat zij gisteren hebben verzonnen, is vandaag al niet meer voldoende. Van de ene op de andere dag kan het bedrijf illegaal worden verklaard door plots veranderende regels rondom stikstofuitstoot en komen ze klem te zitten tussen ingewikkelde regelgeving. Deze onzekerheid is slopend en wordt niet verminderd door een in de toekomst liggende onteigeningsvergoeding
De overheid heeft veel plannen op stapel. Een daarvan is die gedwongen onteigenen van boerenbedrijven. Alleen al deze dreiging werkt verlammend, want plannen maken heeft geen zin. Het is geen geschikte oplossing voor deze boeren. Bij een goede onteigening ontvang je geld, maar je bent je bedrijf kwijt.
Het doet mij denken aan de onzekerheid van de bewoners van Noord-Groningen. Het is een aanslag op je ondernemershumeur, gezondheid, gezin en huwelijk.
Een snelle oplossing heb ik niet. Maar uit ervaring weet ik wel, knopen doorhakken kan een hoop leed voorkomen.
